Η άφιξη 10 εκατομμυρίων τουριστών πέρυσι στην Αλβανία, φέρνοντας αύξηση 35% σε σχέση με το 2022, τόνωσε τις πωλήσεις τροφίμων, κυρίως σε περιοχές κοντά στα Τίρανα, από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο. Η τουριστική σεζόν λειτούργησε ως ένεση ενέργειας για τον κλάδο, προσφέροντας ευκαιρίες για αύξηση των εσόδων.
Ωστόσο, η εικόνα αλλάζει άρδην μετά την αποχώρηση των τουριστών. Η κατανάλωση τροφίμων επανέρχεται σε πτωτική τάση από τον Οκτώβριο, επηρεασμένη άμεσα από την έλλειψη τουριστικού πλήθους. Η εποχικότητα του τουρισμού φέρνει μαζί της και εποχικότητα στην αγοραστική δύναμη.
Παράλληλα, η μετανάστευση νέων και η ερήμωση ορεινών περιοχών οδηγούν σε διαρκή μείωση της κατανάλωσης, ιδιαίτερα σε προϊόντα όπως ρύζι, ζυμαρικά και ψωμί. Η δημογραφική αλλαγή και η υποβάθμιση ορισμένων περιοχών επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την εικόνα.
Η φτωχή αγροτική παραγωγή και η εξάρτηση από εισαγωγές τροφίμων έρχονται να επιδεινώσουν το πρόβλημα. Η έλλειψη εγχώριας παραγωγής οδηγεί σε υψηλό κόστος και περιορισμένες επιλογές για τους καταναλωτές.
Ενδιαφέρουσα εξέλιξη αποτελεί η αύξηση των εισαγωγών σιταριού κατά 79% τους πρώτους 3 μήνες του 2024, αγγίζοντας ιστορικά υψηλά. Η αύξηση αυτή, όμως, οφείλεται σε στρατηγικές αποθήκευσης από αλευροβιομηχανίες, όχι σε άνοδο της ζήτησης. Η αβεβαιότητα για τις τιμές μετά τη συγκομιδή του Ιουλίου ωθεί τους χονδρέμπορους σε προληπτικές αγορές.
Συνοψίζοντας, η Αλβανία παρουσιάζει ανοδικές τάσεις στην κατανάλωση τροφίμων κατά τη διάρκεια του τουρισμού, οι οποίες υποχωρούν μετά την αποχώρηση των τουριστών. Η μετανάστευση και η ερήμωση πλήττουν διαρκώς την κατανάλωση, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές. Η αύξηση των εισαγωγών σιταριού οφείλεται σε αποθήκευση, όχι σε άνοδο της ζήτησης. Η ανάκαμψη της κατανάλωσης αναμένεται από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, με την έναρξη του τουρισμού και της παραγωγής μαρμελάδας και κομπόστας.
Παρόλα αυτά, η πληθυσμιακή κατανάλωση αυξήθηκε μόνο κατά 2,96% το 2023, τα χαμηλότερα επίπεδα από την πανδημία. Η αύξηση του τουρισμού, παρά την άνοδο που έφερε, δεν είχε σημαντικό αντίκτυπο στην τελική κατανάλωση. Η Αλβανία καλείται να διαχειριστεί τις αντιφατικές τάσεις και να υιοθετήσει στρατηγικές για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, την τόνωση της αγροτικής ανάπτυξης και την αντιμετώπιση.