Ο Επίτροπος Εκλογών της Αλβανίας, Ilirjan Celibashi, ανακοίνωσε την διακοπή της θητείας του εκλεγμένου δημάρχου της Χιμάρας, Φρέντη Μπελέρη, μετά από οριστική απόφαση του Εφετείου που τον καταδίκασε σε δύο χρόνια φυλάκιση για εκλογική διαφθορά.
Ο κ. Μπελέρης, παρών στη συνεδρίαση, μαζί με τους υπερασπιστές του, υποστήριξαν ότι η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή (ΚΕΕ) δεν έχει την αρμοδιότητα να εκφραστεί για αυτή την υπόθεση χωρίς κυβερνητική απόφαση να τον αποπέμψει. Ωστόσο, ο κ. Celibashi τόνισε ότι η απόφαση βασίζεται στον Νόμο Αποποινικοποίησης.
Μετά την απόφαση αυτή, η κυβέρνηση ζήτησε επειγόντως από τον πρόεδρο της χώρας την προκήρυξη νέων εκλογών στη Χιμάρα, και ο πρόεδρος όρισε την 4η Αυγούστου ως ημέρα ψηφοφορίας. Ο κ. Celibashi δήλωσε ότι η ακυρότητα της εντολής του δημάρχου Χιμάρας είναι αναπόφευκτη λόγω της δικαστικής απόφασης.
Η συνεδρίαση της ΚΕΕ, που διήρκεσε σχεδόν μία ώρα, επικεντρώθηκε στη νομική βάση της υπόθεσης. Ο εκπρόσωπος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Eridan Salinji, υποστήριξε ότι η απόφαση πρέπει να ληφθεί βάσει του Νόμου Αποποινικοποίησης, λέγοντας:
«Αυτή είναι μια αυτόματη διαδικασία. Δεν μπορούμε να συζητήσουμε όταν υπάρχει απόφαση του Εφετείου. Το μόνο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι αν υπάρχει εφετειακή απόφαση ή όχι».
Από την άλλη, ο Ivi Kaso, εκπρόσωπος του συνασπισμού της αντιπολίτευσης υπό τη σημαία του οποίου ο κ. Μπελέρης εξελέγη, υποστήριξε ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή (ΚΕΕ) για να καθυστερήσει τις εκλογές στη Χιμάρα. Σύμφωνα με τον κ. Κάσο, η κυβέρνηση δεν θέλει να αποπέμψει τον κ. Μπελέρη, διότι αυτό θα επέτρεπε την υποβολή ένστασης στο Συνταγματικό Δικαστήριο, κάτι που θα καθυστερούσε την τελεσίδικη απόφαση. Ειδικότερα, ανέφερε ότι η πλειοψηφία επιδιώκει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να οργανώσει τις εκλογές με τρόπο που να τους εξυπηρετεί, παραβιάζοντας τις προθεσμίες που προβλέπονται για την υποβολή προσφυγών, σύμφωνα με τον νόμο 139, άρθρο 62.
Ωστόσο, ο κ. Celibashi σημείωσε ότι η απαγόρευση σε κάποιον να είναι υποψήφιος λόγω συγκεκριμένων ποινικών αδικημάτων πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά, και εφόσον υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις, ο υποψήφιος δεν μπορεί να συνεχίσει στη θέση του.
Οι φόβοι του κ. Μπελέρη και των εκπροσώπων του ότι η κυβέρνηση βιάζεται να προκηρύξει νέες εκλογές στη Χιμάρα επιβεβαιώθηκαν. Αμέσως μετά το τέλος της συνεδρίασης της ΚΕΕ, η κυβέρνηση ενημέρωσε τον πρόεδρο της χώρας για την κενή θέση και ζήτησε την προκήρυξη νέων εκλογών. Ο πρόεδρος Bajram Begaj όρισε γρήγορα την ημερομηνία της 4ης Αυγούστου για τη διεξαγωγή των εκλογών, παρόλο που υπήρχε προθεσμία 48 ωρών.
Αυτή η επείγουσα κίνηση της κυβέρνησης έχει εγείρει νομικά ερωτήματα, δεδομένου ότι η σημερινή απόφαση μπορεί να προσβληθεί στην Επιτροπή Εφετών. Δεν υπάρχει επίσημη εξήγηση προς το παρόν για την ταχύτητα της διαδικασίας.
Το Γραφείο του ΠτΔ ανέφερε ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν είναι το όργανο που καθορίζει την κενή θέση, καθώς δεν εξετάζει τη διαδικασία που προηγήθηκε. Στο αλβανικό νομικό σύστημα, η μετακίνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται μόνο μέσω γνωστοποίησης από το Υπουργικό Συμβούλιο».
Επιπλέον, το Γραφείο του Προέδρου δήλωσε ότι η διαδικασία ορισμού ημερομηνίας εκλογής και η διαδικασία προσφυγής σε διοικητικές πράξεις είναι νόμιμες και συνυπάρχουν. Σε περίπτωση συγκρούσεων, το αρμόδιο δικαστήριο θα επιλύσει τη σύγκρουση. Οι νόμιμες διαδικασίες για την προστασία των έννομων συμφερόντων δεν καταργούνται με τη διαδικασία προκήρυξης εκλογών. Συνοπτικά, τα ερωτήματα είναι:
- Νομιμότητα της Διαδικασίας: Γιατί η κυβέρνηση έσπευσε να προκηρύξει νέες εκλογές πριν εξαντληθούν οι νόμιμες διαδικασίες προσφυγής; Υπάρχει η δυνατότητα να προσβληθεί η απόφαση του Κρατικού Επιτρόπου Εκλογών στην Επιτροπή Εφετών, και η βιασύνη μπορεί να φαίνεται σαν προσπάθεια να παρακαμφθεί αυτό το δικαίωμα.
- Ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας: Η άμεση προκήρυξη εκλογών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Bajram Begaj, χωρίς να περιμένει τις 48 ώρες που προβλέπονται, δημιουργεί ερωτήματα για την ανεξαρτησία της διαδικασίας και την πίεση που ενδεχομένως ασκείται από την κυβέρνηση.
- Χρήση του Νόμου Αποποινικοποίησης: Κατά πόσο εφαρμόστηκε σωστά ο Νόμος Αποποινικοποίησης στη συγκεκριμένη περίπτωση; Ο Φρέντης Μπελέρης και οι υπερασπιστές του υποστηρίζουν ότι η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή δεν είχε την αρμοδιότητα να λάβει τέτοια απόφαση χωρίς κυβερνητική εντολή.
- Συνταγματικά Δικαιώματα: Κατά πόσο προστατεύονται τα συνταγματικά δικαιώματα του εκλεγμένου προέδρου της Χιμάρας; Ο κ. Μπελέρης υποστηρίζει ότι πρέπει να ορκιστεί και να απολυθεί σύμφωνα με το νόμο και το Σύνταγμα, κάτι που δεν έγινε σε αυτή την περίπτωση.
- Διαδικασία Ενημέρωσης και Διαφάνειας: Γιατί δεν δόθηκε επαρκής χρόνος για να ενημερωθούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και να γίνει μια διαφανής διαδικασία λήψης αποφάσεων; Η γρήγορη απόφαση της κυβέρνησης και του προέδρου εγείρει ανησυχίες για την έλλειψη διαφάνειας και την απουσία επαρκούς διαβούλευσης.
Αυτά τα ερωτήματα υπογραμμίζουν την ανησυχία για την τήρηση των νομικών διαδικασιών και τη διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, καθώς και τις πιθανές πολιτικές επιπτώσεις αυτής της βιαστικής προκήρυξης εκλογών.