Η Αλβανία υστερεί ανησυχητικά στον τομέα της επιστημονικής έρευνας. Η έλλειψη χρηματοδότησης, η γραφειοκρατία και η έλλειψη διαφάνειας στα πανεπιστήμια αποτελούν μερικά από τα βασικά εμπόδια στην πρόοδο.

Με μόλις 6 δημοσιεύσεις άρθρων ανά 100.000 κατοίκους, η Αλβανία διαθέτει τα χαμηλότερα κονδύλια για έρευνα στην Ευρώπη. Παρόλο που η κυβέρνηση διπλασίασε τον προϋπολογισμό για έρευνα το 2024, αγγίζοντας τα 1,5 δισεκατομμύρια λεκ (98,8 εκατ. ευρώ περίπου), το ποσό αυτό παραμένει 10 φορές χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, το 1/3 του προϋπολογισμού προέρχεται από ξένες χρηματοδοτήσεις, περιορίζοντας την ελευθερία των ερευνητών και δεσμεύοντάς τους σε διεθνή έργα.

Η έλλειψη πόρων και η έλλειψη κινήτρων οδηγούν σε μια θλιβερή πραγματικότητα: μόνο το 5% του ακαδημαϊκού προσωπικού ασχολείται με έρευνα, ενώ το υπόλοιπο 95% δεν έχει κίνητρο. Αυτό το φαινόμενο, σε συνδυασμό με την έμφαση των δημόσιων πανεπιστημίων σε διοικητικές δαπάνες αντί για έρευνα, δημιουργεί ένα περιβάλλον αποθαρρυντικό για τους νέους επιστήμονες.

Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι ορατές. Η Αλβανία υστερεί στην παραγωγή γνώσης και καινοτομίας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συμβαδίσει με τις διεθνείς εξελίξεις σε επιστημονικά πεδία. Η έλλειψη ευκαιριών για έρευνα ωθεί τους νέους επιστήμονες να μεταναστεύουν στο εξωτερικό, οδηγώντας σε φυγή εγκεφάλων και απώλεια πολύτιμων ανθρώπινων πόρων.

Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, είναι απαραίτητη μια σειρά από δραστικά μέτρα. Η αύξηση της χρηματοδότησης για έρευνα σε επίπεδα ΕΕ, η βελτίωση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη διαχείριση πόρων, η αποκέντρωση της διαδικασίας έρευνας, η μείωση της γραφειοκρατίας και η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας αποτελούν μερικά από τα απαραίτητα βήματα.