Στις 22 Νοεμβρίου η ιστορική μνήμη φέρνει στον νου μας την Κορυτσά και τον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου. Τέτοια ημέρα του 1940 ο Ελληνικός Στρατός εισήλθε θριαμβευτής στην Κορυτσά και οι καμπάνες χτυπούσαν πανηγυρικά σε όλη την Ελλάδα. Οι κάτοικοι της πόλης υποδέχθηκαν τον Στρατό μας με πολυάριθμες ελληνικές σημαίες. Σήμερα οι αλβανικές κυβερνήσεις αρνούνται την ύπαρξη Ελλήνων στην Κορυτσά.

Η απογραφή πληθυσμού, εθνικών και θρησκευτικών κοινοτήτων, που διοργανώνει από τις 14 Σεπτεμβρίου η αλβανική κυβέρνηση έχει καταγγελθεί από την οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας ως διαβλητή. Οι απογραφείς ρωτούν την εθνική καταγωγή μόνο στις περιοχές, τις οποίες και τώρα και επί κομμουνιστικού καθεστώτος οι Αλβανοί ιθύνοντες χαρακτηρίζουν ως «μειονοτικές». Αυτός ο αυθαίρετος προσδιορισμός πρέπει να καταργηθεί. Οι Βορειοηπειρώτες που έλαβαν ήδη ελληνική υπηκοότητα -παράλληλα με την αλβανική – πλησιάζουν τις 300.000. Η διαβλητή απογραφή προφανώς θα δείξει πολύ μικρότερο αριθμό Ελλήνων. Είναι σκόπιμη ενέργεια για να διατηρείται ο αριθμός των 60.000, τον οποίο είχε καθορίσει ως αποδεκτό το καθεστώς των κομμουνιστών Χότζα και Αλία.

Η φυλάκιση του εκλεγμένου Δημάρχου Χειμάρρας Φρέντυ Μπελέρη είναι μία διάσταση του προβλήματος. Σημαντική βεβαίως με πολιτικές, νομικές και ανθρωπιστικές προεκτάσεις. Αλλά η μεγάλη εικόνα περιλαμβάνει και άλλα προβλήματα. Την πλαστή απογραφή, την καταπάτηση περιουσιών, την προπαγάνδα για τα δικαιώματα των Τσάμηδων – απογόνων των συνεργατών των Ναζί, τις θεωρίες περί Μεγάλης Αλβανίας κ.ά.

Με αφορμή την κράτηση του Μπελέρη και τη δίωξη κατά του συνεργάτη του Π. Κοκκαβέση η Ελληνική Κυβέρνηση προχώρησε σε ένα μέτρο πίεσης, το οποίο αξίζει να σχολιασθεί ως θετικό. Συγκεκριμένα η Αθήνα αρνήθηκε να υπογράψει την κοινή επιστολή των 27 κρατών – μελών της Ε.Ε. προς την Αλβανία για το άνοιγμα της πρώτης δέσμης προενταξιακών κεφαλαίων.

Η πρώτη δέσμη για τα ζητήματα που πρέπει να επιλύσει κάθε υποψήφια χώρα περιλαμβάνει πέντε κεφάλαια, τα οποία αφορούν:

• Πρώτον, τη δικαστική εξουσία και τα θεμελιώδη δικαιώματα.
• Δεύτερον, το κράτος δικαίου, την ελευθερία και την ασφάλεια.
• Τρίτον, τις δημόσιες προμήθειες.
• Τέταρτον, τις στατιστικές.
• Πέμπτον, τον οικονομικό έλεγχο.

Επί πλέον πρέπει να πιέσουμε για την εκ νέου διενέργεια της απογραφής στις περιοχές της μειονότητας με τάμπλετ, τα οποία θα λειτουργούν σωστά και θα καταγράφουν εθνική και θρησκευτική ταυτότητα σε όλες τις περιοχές. Μέχρι τώρα οι καταγγελίες αναφέρουν ότι τα τάμπλετ δεν περιλάμβαναν κρίσιμες ερωτήσεις σε περιοχές όπως η πόλη του Αργυροκάστρου, η Κορυτσά κ.ά. Ας σταματήσουν τα παιγνίδια εις βάρος του Ελληνισμού. Η Κυβέρνηση μπορεί και πρέπει να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση προς τα Τίρανα.

Μιλώντας για την απελευθέρωση της Κορυτσάς καλό είναι να θυμόμαστε και τη σημαντική παρουσία Βλαχοφώνων Ελλήνων στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή. Η Μοσχόπολη, νυν Βοσκοπόγιε, υπήρξε κατά τον 18^ο αιώνα η πνευματική και εκπαιδευτική Ακρόπολη του υποδούλου Ελληνισμού με σχολεία, ναούς, τυπογραφεία. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι ήσαν Βλάχοι με ελληνική συνείδηση και Ορθόδοξη πίστη. Ας ενθαρρύνουμε και σήμερα τους Βλάχους της Βορείου Ηπείρου να αναδείξουν την ιστορία τους και τη ελληνικότητά τους.

Η κυβέρνηση έδωσε ήδη ένα εύγλωττο μήνυμα προς τα Τίρανα. Ελπίζω η πίεση να συνεχισθεί.

Κωνσταντίνος Χολέβας
Πολιτικός επιστήμων

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 18.11.2023