Με άμεση διαπραγμάτευση και χωρίς προηγούμενη προκύρηξη της σύμβασης για τις εκλογές του 2023 προμηθεύτηκε η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή 15 εκατ. ευρώ.

Περιγραφόμενες ως οι πιο ακριβές εκλογές στην ιστορία της Αλβανίας, οι εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης πέρυσι θα μείνουν επίσης στη μνήμη ως μια από τις πιο μαζικές περιπτώσεις, όπου το δημόσιο χρήμα διαπραγματεύτηκε στα κρατικά τραπέζια, εκτός των κανόνων ανταγωνισμού, που εγγυώνται την ακεραιότητα των προσφορών .

Σύμφωνα με τις συμβάσεις που δημοσιεύτηκαν σχεδόν ένα χρόνο αργότερα στο Δελτίο Δημοσίων Προμηθειών, έγιναν συνολικά 14 διαγωνισμοί συνολικού λογαριασμού 1 δισ. 539 εκατ. λεκ ή περίπου 15 εκατ. ευρώ, τους οποίους προμηθεύτηκε η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή (KQZ) με απευθείας διαπραγμάτευση. Το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό που προμηθεύτηκαν οι κρατικοί θεσμοί με την ίδια διαδικασία για την πανδημία.

Δικαιούχοι

Αναλυτικά στοιχεία δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος ωφελούμενος από συμβάσεις απευθείας διαπραγμάτευσης ήταν η ολλανδική εταιρεία Smartmatic International. Η εν λόγω εταιρεία επωφελήθηκε από 2 διαδικασίες, αυτή του «Πιλοτικού Έργου για Ηλεκτρονική Ψηφοφορία και Καταμέτρηση» καθώς και του «Logistics and Soft Services» συνολικής αξίας 1 δισ. και 16 εκατ. λεκ.

Εκτός όμως από τη Smartmatic, από τους μυστικούς διαγωνισμούς της KQZ έχουν ωφεληθεί και οι εγχώριες εταιρείες. Η R & T, αλβανική εταιρεία, κέρδισε 2 συμβόλαια συνολικής αξίας 157,7 εκατ. λεκ με απευθείας διαπραγμάτευση από την KQZ, ενώ η Farma Net Albania, εταιρεία που δραστηριοποιείται κυρίως στον τομέα των φαρμακευτικών προϊόντων, κέρδισε 2 συμβόλαια αξίας 115,2 εκατ. λεκ. Οι Cetis Graphic, Intelisoft και Adel Co ήταν άλλοι δικαιούχοι των μυστικών διαγωνισμών της KQZ.

Προβληματική διαδικασία

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς προηγούμενη ανακοίνωση, προβλέπει ότι η αναθέτουσα αρχή επιλέγει η ίδια τους οικονομικούς φορείς και διαπραγματεύεται τους όρους της σύμβασης με έναν ή περισσότερους από αυτούς.

Ωστόσο, αυτός ο τύπος διαδικασίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις, και πιο συγκεκριμένα, όταν σε απάντηση δύο διαδοχικών διαδικασιών δεν έχει εξασφαλιστεί ελάχιστος ανταγωνισμός, όταν για λόγους που σχετίζονται με αποκλειστικά δικαιώματα ή πνευματικά δικαιώματα, η σύμβαση δεν μπορεί να εκτελεστεί εκτός από έναν μόνο οικονομικός φορέας ή όταν, λόγω έκτακτης ανάγκης, δεν μπορεί να τηρηθεί η προθεσμία για τις συνήθεις διαδικασίες.

Αδιευκρίνιστο είναι με ποια από τις παραπάνω περιπτώσεις δικαιολόγησε η KQZ την προμήθεια εκατομμυρίων ευρώ για την αγορά καλπών, γραμματοσήμων και συναφών αναλώσιμων.

Η Αλβανία έχει προβληματικό ιστορικό με διαγωνισμούς άμεσων διαπραγματεύσεων. Οι αναλύσεις του ίδιου του Οργανισμού Δημοσίων Συμβάσεων έχουν αποδείξει ότι οι διαγωνισμοί με απευθείας διαπραγμάτευση και χωρίς προκηρύξεις έχουν το υψηλότερο ποσοστό κατάχρησης δημοσίου χρήματος. Μεταξύ των συγκεκριμένων υποθέσεων που καταγράφηκαν ήταν αυτές που προμηθεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένου του περίφημου διαγωνισμού τροφίμων, τον οποίο το Υπουργείο Άμυνας ανέθεσε σε εταιρεία εγγεγραμμένη στα Σκόπια, για την οποία το SPAK διαπίστωσε διαφθορά και οδήγησε σε δίκη τρία στελέχη της Επιτροπής Αξιολόγησης Προσφορών.