Η ετήσια έκθεση για τον πλουραλισμό των μέσων από το Κέντρο Πλουραλισμού και Ελευθερίας των Μέσων (CMPF) στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας για το 2023 κατατάσσει την Αλβανία στη λίστα των χωρών με μέσα ενημέρωσης σε «υψηλό κίνδυνο». Η έκθεση, η οποία συντάχθηκε από εθνικούς εμπειρογνώμονες και λαμβάνει υπόψη μια σειρά δεικτών σε τέσσερις διαφορετικούς τομείς, επισημαίνει ότι οι περισσότεροι δείκτες παρέμειναν αμετάβλητοι σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά ο δείκτης του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης επιδεινώθηκε σημαντικά.

Η έκθεση αναφέρει ότι τρεις από τις τέσσερις κατηγορίες δεικτών για την ελευθερία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης, συγκεκριμένα η Βασική Προστασία (55%), η Κοινωνική Συμπερίληψη (69%) και η Πολιτική Ανεξαρτησία (70%), κατέγραψαν ελάχιστες ή καθόλου αλλαγές σε σύγκριση με την προηγούμενη αξιολόγηση. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυξήθηκε σημαντικά στον τομέα του Πλουραλισμού των Μέσων (92%).

Η έκθεση καταρτίζεται για τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πέντε υποψήφιες χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Αλβανίας, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της Τουρκίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Είναι μια ετήσια έκθεση που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκεται στον 10ο χρόνο δημοσίευσής της. Στην Αλβανία, η έκθεση συντάχθηκε από την Kristina Voko, Εκτελεστική Διευθύντρια του Βαλκανικού Δικτύου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας στην Αλβανία, και τον Besar Likmeta, αρχισυντάκτη του ίδιου δικτύου.

Με βάση τα δεδομένα που δημοσιεύθηκαν από το CMPF, η Αλβανία είναι μία από τις χώρες με τη χειρότερη κατάσταση στην περιοχή και κατατάσσεται τελευταία στην Ευρώπη όσον αφορά τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης, με κίνδυνο 92%. Η χώρα επίσης δεν τα πάει καλά σε σχέση με την ανεξαρτησία των μέσων από την πολιτική, αφήνοντας πίσω μόνο τρεις χώρες: την Τουρκία, την Ουγγαρία και τη Σερβία. Η έκθεση επισημαίνει μια σειρά προβλημάτων των μέσων ενημέρωσης στη χώρα, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης ασφάλειας για τους δημοσιογράφους και της επιρροής των ιδιοκτητών των μέσων ενημέρωσης που απειλούν την editorial ελευθερία.

Η φυσική ασφάλεια των δημοσιογράφων δεν είναι πάντα εγγυημένη, οι συνθήκες εργασίας παραμένουν κακές και η εξουσία των μέσων ενημέρωσης δεν είναι ανεξάρτητη από την πολιτική επιρροή. Οι τάσεις απασχόλησης και τα εισοδήματα στους διάφορους τομείς των μέσων ενημέρωσης είναι γενικά αρνητικές ή σταθερές, ενώ η πολιτική και οικονομική επιρροή από τους ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης υπονομεύει τη δυνατότητα για ισορροπημένη και ανεξάρτητη αναφορά.

Ο Διευθυντής του CMPF, καθηγητής Pier Luigi Parcu, στο μήνυμά του μετά την παρουσίαση της έκθεσης, ανέφερε ότι παρατηρήθηκαν νέες προκλήσεις παράλληλα με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μέσων ενημέρωσης και ότι η ανάγκη για υποστήριξη της ελεύθερης δημοσιογραφίας είναι μεγαλύτερη από ποτέ.

Για την Αλβανία, οι συντάκτες της έκθεσης έχουν καταρτίσει μια λίστα με συστάσεις για την βελτίωση της κατάστασης. Οι συστάσεις περιλαμβάνουν την προώθηση της έμφυλης ισότητας στη διαχείριση των μέσων ενημέρωσης, την παροχή περισσότερου χώρου στις μειονότητες και την ανάπτυξη μηχανισμών αυτορρύθμισης για την καταπολέμηση της έμφυλης ρητορικής μίσους στην ψηφιακή σφαίρα, ειδικά σε εκστρατείες που στοχεύουν υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επιπλέον, η έκθεση προτείνει τον τερματισμό της πρακτικής χρήσης υλικών που παράγονται από πολιτικά κόμματα ή κρατικές αρχές στις ειδήσεις και στα ενημερωτικά προγράμματα, καθώς και την εφαρμογή ισχυρότερων κανονιστικών μέτρων για την αποτροπή της σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ κυβερνητικών θέσεων και ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης.

Τέλος, οι συντάκτες προτείνουν μέτρα για τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και την προστασία των δημοσιογράφων από άδικες απολύσεις, όπως και τον διαχωρισμό του ρόλου των δημοσιογράφων από αυτόν των διαφημιστών. Προτείνουν επίσης νομοθετικές ρυθμίσεις για την προστασία των δημοσιογράφων από τις «Στρατηγικές Αγωγές κατά της Συμμετοχής του Κοινού (SLAPP)» και την πλήρη αποποινικοποίηση της συκοφαντικής δυσφήμισης.