Στο Μουσείο Αρχαίας Αγοράς στην Αθήνα, δεσπόζει μια μαρμάρινη προτομή του Ήλιου, του αρχαίου Έλληνα θεού του ήλιου. Ανακαλύφθηκε το 1970 και αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα.

Ο Ήλιος, σύμφωνα με τη μυθολογία, οδηγούσε κάθε μέρα το ηλιακό άρμα του στον ουρανό, συμβολίζοντας την πορεία του ήλιου. Φορούσε ακτινοβόλο στέμμα και ήταν φύλακας όρκων και θεός της όρασης.

Αν και στην Κλασική Ελλάδα ο Ήλιος ήταν δευτερεύουσα θεότητα, η λατρεία του άκμασε στην ύστερη αρχαιότητα, ταυτίζοντάς τον με ηλιακές θεότητες της ρωμαϊκής περιόδου, όπως ο Απόλλων και ο Σολ. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιουλιανός τον ανακήρυξε μάλιστα κεντρική θεότητα της θρησκείας του.

Στην ελληνική μυθολογία, ο Ήλιος παίζει σημαντικό ρόλο. Συχνά παρουσιάζεται ως γιος των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, και αδελφός των θεών Σελήνης και Ηώς.

Ο πιο γνωστός μύθος του Ήλιου είναι η ιστορία του Φαέθωνα, θνητού γιου του. Ο Φαέθων, αφού έλαβε μια χάρη από τον πατέρα του, οδήγησε για μια μέρα το πύρινο άρμα στους ουρανούς. Όμως, αδυνατώντας να ελέγξει τα άλογα, έσπρωξε το άρμα προς τη Γη, θέτοντας σε κίνδυνο τον πλανήτη. Ο Δίας, για να τον σταματήσει, τον χτύπησε με κεραυνό.

Ο Ήλιος ταυτίστηκε και με τον Μέγα Αλέξανδρο, με τις απεικονίσεις του θεού από την ελληνιστική περίοδο και μετά να επηρεάζονται έντονα από τα πορτρέτα του. Τα σωζόμενα πορτρέτα του Αλέξανδρου παρουσιάζουν ποικιλία στυλ, με χαρακτηριστικό γνώρισμα τα λεοντόμορφα μαλλιά του και την έντονη πτυχή στο μέτωπο.

Just unearthed marble portrait of Helios from the Ancient Agora of Athens and Temple of Hephaestus in the back, July of 1970.📸 pic.twitter.com/PpDzTOq1DH

— A R C H A E O L O V E R (@byarchaeolover) July 18, 2022