Στην αρχαία Ελλάδα, η έννοια της φυλάκισης ως μορφής τιμωρίας δεν είχε την ίδια βαρύτητα με τις σύγχρονες κοινωνίες. Αντίθετα, οι ποινές εστίαζαν στην αποτροπή και την τιμωρία, με την εξορία και την εκτέλεση να αποτελούν συνηθισμένες συνέπειες για σοβαρά εγκλήματα.

Πρόστιμα επιβάλλονταν για μικροπαραβάσεις ή ως αποζημίωση προς το θύμα. Η εξορία, η απομάκρυνση από την πόλη ή την κοινότητα, λειτουργούσε ως τιμωρία για σοβαρότερα αδικήματα, απομακρύνοντας τον παραβάτη από την κοινωνία και στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα αποτροπής. Η θανατική ποινή, η αυστηρότερη ποινή, επιβαλλόταν μόνο για τα πιο ακραία εγκλήματα, όπως η δολοφονία ή η προδοσία.

Σε αντίθεση με τις σύγχρονες φυλακές, τα δεσμωτήρια της εποχής χρησίμευαν μόνο για την κράτηση ατόμων που περίμεναν δίκη ή την εκτέλεση της ποινής τους. Οι συνθήκες ήταν σκληρές, με τους κρατούμενους να στερούνται βασικές ανάγκες και να υφίστανται σωματικές κακουχίες.

Πρωτοπόρος στη σκέψη για την φυλάκιση ήταν ο Πλάτωνας, μαθητής του Σωκράτη. Στο έργο του «Νόμοι», άσκησε κριτική στο τότε σύστημα τιμωρίας και πρότεινε μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση. Υποστήριξε την αναλογικότητα, πιστεύοντας ότι η ποινή έπρεπε να ταιριάζει με τη σοβαρότητα του εγκλήματος. Ταυτόχρονα, τόνισε τη σημασία της αποκατάστασης, θεωρώντας ότι η τιμωρία έπρεπε να στοχεύει στην επιστροφή του παραβάτη στην κοινωνία ως ωφέλιμο μέλος.