Η Αλβανία πλήττεται από οξύ έλλειμμα κοινωνικής στέγασης, ενώ παράλληλα διαθέτει από τα χαμηλότερα επίπεδα δημόσιων κονδυλίων για τον τομέα αυτό στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.

Το 2021, οι δημόσιες δαπάνες για στέγαση στην Αλβανία ανέρχονταν σε μόλις 0,05 ευρώ κατά κεφαλήν, κατατάσσοντας τη χώρα κάτω από το Μαυροβούνιο, την Τουρκία και τη Βουλγαρία.

Στην αντίθετη πλευρά, η Ιρλανδία, η Φινλανδία, η Δανία και η Γαλλία ηγούνται με δαπάνες 373, 339, 316 και 210 ευρώ κατά κεφαλήν αντίστοιχα (βλ. διάγραμμα).

Εντός της Περιφέρειας των Βαλκανίων, η Αλβανία παρουσιάζει τις χαμηλότερες δαπάνες, ενώ εσωτερικές μελέτες αποκαλύπτουν δραματική έλλειψη στέγης, με τον αριθμό των δικαιούχων να υπερτερεί κατά πολύ των διαθέσιμων κατοικιών.

Πιο ευάλωτες ομάδες αποτελούν οι πολύτεκνες οικογένειες, οι δικαιούχοι οικονομικής βοήθειας, τα νεαρά ζευγάρια, οι οικογένειες Αιγυπτίων και οι γυναίκες επικεφαλής νοικοκυριού.

Η πλειονότητα των αιτήσεων εστιάζει στο πρόγραμμα Χαμηλού Κόστους Στέγασης, ενώ ανησυχία προκαλεί το υψηλό ποσοστό δήμων που στερούνται συστήματος καταγραφής στοιχείων.

Παρά το γεγονός ότι η στέγαση αποτελεί ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι διαθέσιμοι πόροι μειώνονται χρόνο με τον χρόνο.

Η Αλβανία διαθέτει μεν Στρατηγική για την Κοινωνική Κατοικία 2016-2026, η συγχώνευση όμως του Υπουργείου Αστικής Ανάπτυξης άφησε τον τομέα αυτόν χωρίς ουσιαστική υποστήριξη.

Η κυβέρνηση αναγνωρίζει την οξυγόνηση της ζήτησης σε σχέση με την προσφορά κοινωνικής στέγης, ενώ τα υφιστάμενα προγράμματα ωφελούν οικογένειες με εισόδημα 6-8 φορές υψηλότερο από το όριο φτώχειας.

Επιπλέον, το πρόγραμμα στέγασης χαμηλού κόστους, ένα από τα κύρια, αποκλείει τους φτωχότερους, ενώ οι τραπεζικές διαδικασίες κρίνονται χρονοβόρες και δαπανηρές.

Δυστυχώς, η διαφθορά δεν απουσιάζει, με υπαλλήλους της τοπικής αυτοδιοίκησης και τραπεζών να ευνοούν συχνά "φιλικά" πρόσωπα, ενώ τοπικοί αξιωματούχοι ενθαρρύνουν αιτήσεις ακόμα και από μη δικαιούχους.

Το πρόγραμμα κοινωνικής ενοικίασης κατοικιών, αν και εστιάζει σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, παραμένει απρόσιτο για τους πλέον φτωχούς, ενώ οι επιδοτήσεις στέγασης λειτουργούν ως προσωρινή λύση.