Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας αποφάσισε ότι η Αλβανική Βουλή πρέπει να επανεξετάσει την πρόταση ασυμβατότητας της θητείας της βουλευτού Olta Xhaçka, απορρίπτοντας την προηγούμενη απόφαση της Βουλής να μην την αποστείλει για εξέταση.

Η υπόθεση της Xhaçka έχει γίνει κεντρικό ζήτημα στην αλβανική πολιτική σκηνή, καθώς μια ομάδα βουλευτών από το Δημοκρατικό Κόμμα είχε ζητήσει να εξεταστεί η συμβατότητα της θητείας της Xhaçka με το Σύνταγμα.

Η απόφαση του Δικαστηρίου της 10ης Ιουλίου 2024 καθιστά σαφές ότι η Βουλή έχει νομική υποχρέωση να υποβάλει την πρόταση στο Συνταγματικό Δικαστήριο, τονίζοντας ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου και ότι οι αποφάσεις του Δικαστηρίου έχουν την ίδια ισχύ με τον νόμο. Η πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Holta Zaçaj, υπογράμμισε ότι η μη εκτέλεση της απόφασης του Δικαστηρίου συνιστά παραβίαση του Συντάγματος και του νόμου.

Η όλη διαμάχη ξεκίνησε όταν στις 23 Ιανουαρίου 2023 το Συνταγματικό Δικαστήριο αποδέχτηκε το αίτημα της ομάδας βουλευτών του Δημοκρατικού Κόμματος να εξεταστεί η εντολή της Xhaçka. Η Βουλή, με την πλειοψηφία του Σοσιαλιστικού Κόμματος, αποφάσισε να μην αποστείλει την πρόταση στο Συνταγματικό Δικαστήριο, γεγονός που προκάλεσε νέα προσφυγή από την ομάδα των δημοκρατικών, με επικεφαλής τον Gazment Bardhi, ζητώντας να κηρυχθεί αυτή η απόφαση ασυμβίβαστη με το Σύνταγμα.

Η διαφωνία έγκειται στην ερμηνεία των συνταγματικών άρθρων που αφορούν την υποχρέωση της Συνέλευσης να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές και πρέπει να εκτελούνται, καθιστώντας σαφές ότι η ψηφοφορία της Συνέλευσης για τη συγκεκριμένη πρόταση δεν είναι μια συνηθισμένη κοινοβουλευτική διαδικασία αλλά μέρος της εκτέλεσης μιας δικαστικής απόφασης.

Ο νομικός εκπρόσωπος της Βουλής υποστήριξε ότι η διαδικασία είχε τηρηθεί καθώς οι βουλευτές είχαν εξετάσει την πρόταση και κατέληξαν ότι δεν πληρούνταν τα τυπικά κριτήρια για να σταλεί η εντολή της Xhaçka στο Δικαστήριο. Ωστόσο, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε διαφορετικά, κρίνοντας ότι η απόφαση της Βουλής να μην στείλει την πρόταση στο Δικαστήριο δεν εκτελέστηκε όπως έπρεπε.

Η πρόεδρος Zaçaj τόνισε ότι η υποχρέωση της Βουλής είναι να στείλει την πρόταση στο Δικαστήριο το συντομότερο δυνατό. Παράλληλα, το Δικαστήριο απέρριψε αίτημα της Βουλής για επανέναρξη της δικαστικής αναθεώρησης και συμβουλευτική γνώμη από την Επιτροπή της Βενετίας, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει νομική αβεβαιότητα που να δικαιολογεί τέτοια ενέργεια.

Η Olta Xhaçka δήλωσε ότι η υπόθεσή της είχε κριθεί επί της ουσίας από το Συνταγματικό Δικαστήριο και ότι δεν ζητήθηκε από τη Συνέλευση να λάβει απόφαση. Ωστόσο, το Συνταγματικό Δικαστήριο αντέκρουσε αυτήν τη δήλωση, αναφέροντας ότι η Βουλή έχει νομική υποχρέωση να υποβάλει την πρόταση ασυμβατότητας της εντολής της Xhaçka για έλεγχο.

Αυτό σημαίνει ότι η δήλωση της Xhaçka δεν ήταν ακριβής. Το Δικαστήριο ξεκαθάρισε ότι η απόφασή του απαιτεί από τη Βουλή να ενεργήσει συγκεκριμένα και να φέρει την πρόταση στο Δικαστήριο, υποδεικνύοντας ότι η υπόθεση δεν έχει ακόμα κριθεί οριστικά επί της ουσίας.